देवाला नैवेद्य अर्पण करणे ही एक महत्त्वाची धार्मिक प्रक्रिया आहे. ज्याद्वारे आपण देवतेच्या चरणी अन्न अर्पण करतो, त्या मुळे भक्ताला देवतेची कृपा आणि आशीर्वाद मिळवता येतात. या लेखात, स्वामी समर्थ किंवा इतर देवतेला नैवेद्य कसा अर्पण करावा, त्याचे महत्त्व आणि योग्य पद्धतींविषयी सांगितले आहे.
नैवेद्य अर्पण करतांना गोड आणि तिखट पदार्थांचे महत्व, गायत्री मंत्राचे उच्चारण, तसेच देवतेची ऊर्जा अन्नामध्ये कशी प्रवेश करते हे स्पष्ट करण्यात आले आहे. नैवेद्य अर्पण केल्याने आध्यात्मिक प्रगती साधता येते आणि जीवनात शांती व समृद्धी येते.
नैवेद्य अर्पण करतांना काय करावं?
नैवेद्य अर्पण करण्यासाठी काही सोप्या पद्धती आहेत. सर्वप्रथम, स्वामींच्या किंवा इष्ट देवतेच्या मूर्ती समोर पाणी टाकून, त्यात तुळशीपत्र ठेवून नैवेद्य दाखवावा.
नंतर ताटावर अन्न मांडून त्या अन्नावर तुळशीपत्र ठेवावे. गोड पदार्थ डाव्या बाजूला आणि तिखट पदार्थ उजव्या बाजूला ठेवले पाहिजेत.
नैवेद्य अर्पण करतांना पाणी तीन वेळा फिरवून गायत्री मंत्र उच्चारणे आवश्यक आहे. यामुळे देवतेची दिव्य ऊर्जा अन्नात प्रवेश करते आणि भक्ताला आशीर्वाद प्राप्त होतो.
खाद्य पदार्थ हे मन जिंकण्यासाठी सर्वोत्तम मार्ग का मानले जातात?
आध्यात्मिक दृष्टिकोनातून अन्न म्हणजे शरीरासाठी असलेले साधन, पण त्याची दिव्यता देखील आहे. जेव्हा अन्न देवतेला अर्पण केला जातो, तेव्हा त्या अन्नामध्ये देवतेची शक्ती समाविष्ट होते.
अन्नातून देवतेची कृपा मिळवण्यासाठी भक्ताचे मन पवित्र असावे लागते. अन्नामुळे भक्त आणि देवतेतील संबंध अधिक दृढ होतात.
नैवेद्य अर्पण करतांना गोड आणि तिखट पदार्थ वेगवेगळ्या बाजूला ठेवण्याचे महत्त्व
गोड आणि तिखट पदार्थांचे वेगवेगळ्या बाजूला ठेवणे म्हणजे देवतेच्या विविध तत्त्वांची पूजा करणे. गोड पदार्थ म्हणजे आनंद आणि शांतीचे प्रतीक, तर तिखट पदार्थ म्हणजे ज्ञान आणि शक्तीचे प्रतीक. या दोन्ही तत्त्वांचा समावेश केल्याने भक्ताला पूर्ण आशीर्वाद मिळतो.
हेही वाचा : नाडी दोष म्हणजे काय? त्याचे प्रकार, परिणाम आणि उपाय
नैवेद्य विधी करतांना गायत्री मंत्र कसा उच्चारायचा?
गायत्री मंत्र उच्चारणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण या मंत्राच्या उच्चारणाने देवतेच्या शक्तीला आकर्षित करण्याचा मार्ग खुला होतो. गायत्री मंत्राचे उच्चारण भक्ताच्या मनाला शुद्ध करते आणि देवतेच्या आशीर्वादाने त्याचे जीवन समृद्ध होते.
देवतेची दिव्य शक्ती अन्नात कशी स्थानांतरित होते आणि ती प्रसाद म्हणून कशी मिळवता येते?
नैवेद्य अर्पण केल्यानंतर, देवतेची दिव्य ऊर्जा अन्नामध्ये स्थानांतरित होते. हे अन्न आता प्रसाद म्हणून भक्ताला मिळते आणि त्याच्यातून भक्ताला शांती, संतुष्टी, आणि आशीर्वाद प्राप्त होतो.
जेव्हा नैवेद्य तयार करणे शक्य नाही, तेव्हा काय करावे?
जर नैवेद्य तयार करणे शक्य नसेल, तर दूध, साखर, गूळ, किंवा दहीभात यासारखे साधे पदार्थ देवतेला अर्पण करू शकतो. यामुळे देवतेला समर्पणाची भावना कायम राहते आणि भक्ताच्या आध्यात्मिक प्रगतीला चालना मिळते.
रोज नैवेद्य अर्पण करणे का महत्त्वाचे आहे?
रोज काहीतरी नैवेद्य अर्पण करणे म्हणजे देवतेशी एक नियमित संबंध स्थापीत करणे. हे भक्ताच्या आध्यात्मिक प्रगतीस मदत करते, कारण यामुळे मनुष्याच्या जीवनात शांती, समृद्धी आणि दिव्य आशीर्वादाचा वास राहतो.
नैवेद्य अर्पण करणे हे एक अतिशय पवित्र कार्य आहे, ज्यामुळे भक्ताच्या जीवनात दिव्य शक्तीचा संचार होतो. देवतेला अर्पण केलेला अन्न हा भक्ताच्या श्रद्धेचा प्रतीक असतो आणि त्याच्याद्वारे भक्ताला देवतेची कृपा आणि आशीर्वाद प्राप्त होतो.
नैवेद्य दाखवताना बोलायचे मंत्र
१. गायत्री मंत्र:
“ॐ भूर्भव: स्वः
तत्सवितुर्वरेण्यं
भर्गो देवस्य धीमहि
धियो यो न: प्रचोदयात्।”
अर्थ:
“आपण त्या सर्वोच्च देवतेच्या दिव्य प्रकाशावर ध्यान करतो, जे सृष्टीचे स्रोत आहे, जे पृथ्वी, आकाश आणि आकाशमंडळात व्यापले आहे. तो दिव्य प्रकाश आमच्या बुद्धीला प्रकाशित करो.”
२. पंच प्राण मंत्र:
“ॐ प्राणाय स्वाहा
ॐ अपानाय स्वाहा
ॐ व्यानाय स्वाहा
ॐ उदानाय स्वाहा
ॐ समानाय स्वाहा
ॐ ब्रह्मणे अमृतत्वाय स्वाहा।”
अर्थ:
या मंत्रांचा उच्चार पाच प्राणवायूं (प्राण, अपान, व्यान, उदान, समान) चे पूजन करण्यासाठी केला जातो. “ॐ ब्रह्मणे अमृतत्वाय स्वाहा” हे ब्रह्मा देवतेला अमृतत्वाचे आशीर्वाद देण्यासाठी आहे.
३. स्वामी समर्थ यांना अंतिम अर्पण:
“श्री स्वामी समर्थ चरणात नमस्तु।”
अर्थ:
“श्री स्वामी समर्थ यांच्या पायाशी नमन.”
हे मंत्र नैवेद्य अर्पण करताना उच्चारले जातात, ज्यामुळे स्वामी समर्थांच्या कृपेची प्राप्ती आणि आशीर्वाद मिळवता येतात.
निष्कर्ष : नैवेद्य कसा अर्पण करावा?
नैवेद्य अर्पण ही एक अतिशय पवित्र आणि महत्त्वाची आध्यात्मिक क्रिया आहे, जी भक्ताला देवतेच्या आशीर्वादाची प्राप्ती करून देते. अन्न अर्पण करतांना श्रद्धा, विश्वास आणि भक्तीचे महत्व असते, कारण या क्रियेच्या माध्यमातून देवतेची ऊर्जा अन्नात प्रवेश करते आणि ती प्रसाद म्हणून भक्ताला मिळते.
गोड आणि तिखट पदार्थांचे योग्य स्थान, गायत्री मंत्राचे उच्चारण आणि तुळशीपत्राचा वापर हे सर्व नैवेद्य अर्पणाच्या प्रक्रियेत महत्त्वाचे भाग आहेत. रोज नैवेद्य अर्पण केल्याने
आध्यात्मिक प्रगती साधता येते आणि जीवनात शांती, आनंद व समृद्धी येते. त्यामुळे, नैवेद्य अर्पण एक साधन आहे ज्याद्वारे भक्त देवतेच्या कृपेची प्राप्ती करतो आणि जीवन अधिक पवित्र आणि आध्यात्मिक बनवतो.
