दक्षिणावर्ती शंख म्हणजे काय ? : देवघरामध्ये शंख ठेवणे शुभ मानले जाते. शंख हा वैभव आणि समृद्धीचे प्रतीक असून पूर्वानुकाळापासून आपण शंखाचा उपयोग करत आलो आहे.
शंख म्हणजे भगवान विष्णू चे रूप मानले गेले आहे म्हणून भारतीय संस्कृतीमध्ये शंखाला खूप महत्व दिले जाते.
या लेखा मध्ये आपण देवघरात शंख कुठे आणि कसा ठेवावा ? दक्षिणावर्ती शंख म्हणजे काय ? त्याचे प्रकार आणि स्थापना कशी करावी ? या बद्दल माहिती घेणार आहोत.
दक्षिणावर्ती शंख म्हणजे काय ?
दक्षिणावर्ती शंख हा एक विशेष प्रकारचा शंख आहे जो दुर्मिळ आणि शुभ मानला जातो. इतर शंखाच्या विपरीत, दक्षिणावर्ती शंखाचा मुखावटा उजवीकडे वळलेला असतो.
दक्षिणावर्ती शंख हा एक पवित्र शंख आहे ज्याला वलमपुरी शंख आणि श्री लक्ष्मी शंख असेही म्हणतात.या शंखाची पोकळी उजवीकडे वळलेली असते, जी सामान्य शंखाच्या विरुद्ध असते.
दक्षिणावर्ती शंखाशी अनेक धार्मिक आणि आध्यात्मिक श्रद्धा जोडल्या आहेत. हिंदू धर्मात, दक्षिणावर्ती शंख लक्ष्मी देवी आणि भगवान विष्णू यांच्याशी संबंधित आहे.
असे मानले जाते की दक्षिणावर्ती शंखाची पूजा केल्याने घरात समृद्धी, सुख आणि शांती येते. याव्यतिरिक्त, दक्षिणावर्ती शंखाचा नाद नकारात्मक ऊर्जा दूर करण्यासाठी आणि सकारात्मक ऊर्जा आकर्षित करण्यासाठी फायदेशीर मानला जातो.
दक्षिणावर्ती शंखाचे अनेक उपयोग आहेत. पूजेसाठी, शंख वाजवण्यासाठी आणि अभिषेक करण्यासाठी याचा वापर केला जातो. शंखामधून येणाऱ्या नादाला आरोग्यदायी आणि आध्यात्मिकदृष्ट्या शुभ मानले जाते.
शंखामध्ये पाणी भरून त्याचे सेवन केल्याने आरोग्यास अनेक फायदे होत असल्याचे सांगितले जाते.
शंखाचे प्रकार किती व कोणते ? शंखाची स्थापना कशी करायची ?
शंखाचे प्रकार आणि त्यांचे महत्त्व:
शंख हा हिंदू धर्मात पूजनीय मानला जातो आणि त्याला अनेक धार्मिक आणि वैज्ञानिक फायदे आहेत. शंख समुद्रात सापडणाऱ्या मोठ्या कावडीसारख्या प्राण्यापासून बनवले जातात. शंखाचे अनेक प्रकार आहेत, परंतु मुख्य दोन प्रकार आहेत:
1. दक्षिणावर्ती शंख:
- हा शंख दुर्मिळ मानला जातो आणि त्याला अनेक धार्मिक आणि वैज्ञानिक फायदे आहेत.
- दक्षिणावर्ती शंखाची ओळख पटवण्यासाठी, शंखाचा मुख आपल्याकडे आणि पोकळी उजव्या बाजूला असणे आवश्यक आहे.
- दक्षिणावर्ती शंखाची पूजा लक्ष्मी आणि विष्णू यांना प्रसन्न करण्यासाठी केली जाते.
- या शंखाचा नाद सकारात्मक ऊर्जा निर्माण करतो आणि नकारात्मक ऊर्जा दूर करतो.
- दक्षिणावर्ती शंखाचा उपयोग घरामध्ये शांती आणि समृद्धी आणण्यासाठी केला जातो.
2. वामावर्ती शंख:
- हा शंख दक्षिणावर्ती शंखापेक्षा सामान्य आहे.
- वामावर्ती शंखाची ओळख पटवण्यासाठी, शंखाचा मुख आपल्याकडे आणि पोकळी डाव्या बाजूला असणे आवश्यक आहे.
- वामावर्ती शंखाची पूजा शिव आणि गणपती यांना प्रसन्न करण्यासाठी केली जाते.
- या शंखाचा नाद एकाग्रता आणि ध्यानधारणा वाढवण्यास मदत करतो.
- वामावर्ती शंखाचा उपयोग घरामध्ये सकारात्मक वातावरण निर्माण करण्यासाठी केला जातो.
शंखाचे इतर प्रकार:
- मोती शंख:
हा शंख मोत्यासारख्या पांढऱ्या रंगाचा असतो आणि दुर्मिळ मानला जातो. - शिव शंख:
हा शंख काळ्या रंगाचा असतो आणि शिव पूजेसाठी वापरला जातो. - त्रिविक्रम शंख:
हा शंख तीन शिंपल्यांचा बनलेला असतो आणि त्रिविक्रम विष्णू पूजेसाठी वापरला जातो.
शंखाचे फायदे:
- शंख नाद श्वसनासाठी फायदेशीर आहे आणि फुफ्फुसांची कार्यक्षमता सुधारण्यास मदत करतो.
- शंखाचा नाद एकाग्रता आणि ध्यानधारणा वाढवण्यास मदत करतो.
- शंखाचा नाद नकारात्मक ऊर्जा दूर करतो आणि सकारात्मक ऊर्जा निर्माण करतो.
- शंखाची पूजा लक्ष्मी आणि विष्णू यांना प्रसन्न करण्यासाठी आणि घरामध्ये शांती आणि समृद्धी आणण्यासाठी केली जाते.
शंखाची स्थापना आणि पूजा:
- शंख पूर्व-पश्चिम दिशेला ठेवावा.
- शंखाचा मुख देवाकडे आणि पोकळी आपल्याकडे असणे आवश्यक आहे.
- शंखाची पूजा दररोज सकाळी आणि संध्याकाळी करावी.
- शंखाची पूजा करताना, त्याला पाणी, फुले, हळद, कुंकू आणि दीप दाखवावा.
- शंखाचा नाद नियमितपणे वाजवणे फायदेशीर आहे.
शंख खरेदी करताना काय लक्षात घ्यावे:
- शंख खरेदी करताना, तो योग्य प्रकारचा आणि चांगल्या दर्जाचा आहे याची खात्री करा.
- शंख खरेदी करताना, त्याची पोकळी स्वच्छ आणि निर्दोष आहे याची खात्री करा.
- शंख खरेदी करताना, त्याचा नाद मधुर आणि स्पष्ट आहे याची खात्री करा.
देवघरात शंखाचे महत्व का आहे ?
- लक्ष्मी आणि विष्णूशी संबंध:
शंखाला लक्ष्मी आणि विष्णू यांच्याशी संबंधित मानले जाते. शंख हे लक्ष्मीचे भाऊ आणि विष्णूचे शस्त्र मानले जाते. त्यामुळे देवघरात शंख ठेवल्याने लक्ष्मी-विष्णूंची कृपा प्राप्त होते असे मानले जाते. - शुभ ऊर्जा:
शंख नादामध्ये नकारात्मक ऊर्जा दूर करण्याची आणि सकारात्मक ऊर्जा आकर्षित करण्याची शक्ती असल्याचे मानले जाते. - पवित्रता:
शंखाला पवित्र मानले जाते आणि पूजा-अर्चेत त्याचा वापर केला जातो. शंखात पाणी भरून त्याने घरावर शिंपडल्याने घरात पवित्रता आणि सकारात्मक वातावरण निर्माण होते. - आरोग्य:
शंख नादामुळे श्वसनाचे आजार आणि मानसिक तणाव कमी होण्यास मदत होते असे मानले जाते.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न :
देवघरात शंख कुठे ठेवावा ?
पूर्व-पश्चिम: शंख पूर्व-पश्चिम दिशेला ठेवणे शुभ मानले जाते.
उत्तर: शंख उत्तर दिशेला ठेवणे देखील चांगले मानले जाते.
देवघरात दिवा कुठे ठेवावा ?
देवघरात दिवा देवा देवांच्या उजव्या बाजूला लावावा.
देवघर म्हणजे काय?
देवघर हे घरातील एक विशेष स्थान आहे जिथे देवतांच्या मूर्ती आणि प्रतिमा ठेवल्या जातात. देवघरात पूजा-अर्चा करून देवतांना प्रसन्न केले जाते.
देवघराची दिशा काय असावी?
पूर्व किंवा उत्तर दिशा शुभ मानली जाते.
देवघरात शंख का वाजवावा?
नकारात्मक ऊर्जा दूर करण्यासाठी आणि सकारात्मक ऊर्जा आकर्षित करण्यासाठी.
निष्कर्ष :
ज्या प्रमाणे देवघरामध्ये देवांचे स्थान ठरलेलं आहे त्याच प्रमाणे शंखाचे स्थान सुद्धा निश्तित असते. म्हणून शंख कुठे आणि कसा ठेवावा याला सुद्धा महत्व आहे.
आपण वरील लेखा मध्ये पहिले आहे कि दक्षिणावर्ती शंख म्हणजे काय ? त्याचे प्रकार किती आहेत ? शंखाची स्थापना कशी करायची ?
जर दिलेल्या माहिती नुसार तुम्ही कार्य केले तर नक्कीच स्वामींची कृपा तुमच्यावर होईल यात शंका नाही. तुम्हाला जर दिलेली माहिती आवडली असेल आणि तुम्हाला काही सुचवायचे असेल तर नक्की कॉमेंट बॉक्स मध्ये लिहून कळवा.
।।श्री स्वामी समर्थ ।।
