॥ श्री गणेशाय नमः ॥
कामना धरोनी जे भजती । होय त्यांची मनोरथपूर्ति ।
तैसेचि निष्काम भक्ताप्रती । कैवल्यप्राप्ती होतसे ॥१॥
नृसिंहसरस्वती प्रगट झाले । अगणित पापी तारिले ।
कर्दळीवनी गुप्त जहाले । गुरुचरित्री ती कथा ॥२॥
पुढे लोकोद्धाराकारणे । भाग पडले प्रगट होणे ।
धुंडिली बहुत पट्टणे । तेचि स्वामी यतिवर्य ॥३॥
स्वामींची मीं जन्मपत्रिका । एका भक्ते केली देखा ।
परी तिजविषयी शंका । मनामाजी येतसे ॥४॥
गुरुराज गुप्त झाले । स्वामीरूपे प्रगटले ।
त्यांचे शकप्रमाण न मिळे । म्हणोनि शंका पत्रिकेची ॥५॥
ते केवळ अनादिसिद्ध । खुंटला तेथे पत्रिकावाद ।
लोकोद्धारासाठी प्रसिद्ध । मानवरूपे जाहले ॥६॥
अक्कलकोटा-माझारी । राचप्पा मोदी याचे घरी ।
बैसली समर्थांची स्वारी । भक्तमंडळी वेष्टित ॥७॥
साहेब कोणी कलकत्त्याचा । हेतू धरोनी दर्शनाचा ।
पातला त्याच दिवशी साचा । आदर तयाचा केला की ॥८॥
त्याजसवे एक पारसी । आला होता दर्शनासी ।
ते येण्यापूर्वी मंडळीसी । महाराजांनी सुचविले ॥९॥
तीन खुर्च्या आणोनी बाहेरी । मांडा म्हणती एके हारी ।
दोघांसी बैसवोनी दोहोवरी । तिसरीवरी बैसले आपण ॥१०॥
पाहोनी समर्थांचे तेज । उभयतांसी वाटले चोज ।
साहेबाने प्रश्न केला सहज । आपण आला कोठूनी ॥११॥
स्वामींनी मीं हास्यमुख करोनी । उत्तर दिले तयालागोनी ।
आम्ही कर्दळीवनांतुनी । प्रथमारंभी निघालो ॥१२॥
मग पाहिले कलकत्ता शहर । दुसरी नगरे देखिली अपूर्व ।
बंगालदेश समग्र । आम्ही असे पाहिला ॥१३॥
घेतले कालीचे दर्शन । पाहिले गंगा तटाक पावन ।
नाना तीर्थे हिंडोन । हरिद्वाराप्रती गेलो ॥१४॥
पुढे पाहिले केदारेश्वर । हिंडलो तीर्थे समग्र ।
ऐसी हजारो हजार । नगरे आम्ही देखिली ॥१५॥
मग तेथुनी सहज गती । पातलो गोदातटाकाप्रती ।
जियेची महाप्रख्याती । पुराणांतरी वर्णिली ॥१६॥
केले गोदावरीचे स्नान । स्थळे पाहिली परम पावन ।
काही दिवस फिरोन । हैदराबादेसी पातलो ॥१७॥
येउनिया मंगळवेढ्यास । बहुत दिवस केला वास ।
मग येउनिया पंढरपुरास । स्वेच्छेने तेथे राहिलो ॥१८॥
तदनंतर बेगमपूर । पाहिले आम्ही सुंदर ।
रमले आमुचे अंतर । काही दिवस राहिलो ॥१९॥
तेथोनि स्वेच्छेने केवळ । मग पाहिले मोहोळ ।
देश हिंडोनी सकळ । सोलापुरी पा तलो ॥२०॥
तेथे आम्ही काही महिने । वास केला स्वेच्छेने ।
अक्कलकोटा-प्रती येणे । तेथोनिया जाहले ॥२१॥
तैपासूनि या नगरात । आनंदे आहो नांदत ।
ऐसे आमुचे सकल वृत्त । गेले उठोनी उभयता ॥२२॥
ऐकोनिया ऐशी वाणी । उभयता संतोषले मनी ।
मग स्वामी आज्ञा घेवोनी । गेले उठोनी उभयता ॥२३॥
द्वादश वर्षे मंगळवेढ्याप्रती । राहिले स्वामीराज यती ।
परी त्या स्थळी प्रख्याती । विशेष त्यांची न जाहली ॥२४॥
सदा वास अरण्यात । बहुधा न येती गावात ।
जरी आलिया क्वचित । गलिच्छ जा गी बैसती ॥२५॥
कोणी काही आमोनि देती । तेचि महाराज भक्षिती ।
क्षणैक राहूनि मागुती । अरण्यात जाती उठोनी ॥२६॥
वेडा बुवा तयांप्रती । गावातील लोक म्हणती ।
कोणीही अज्ञाने नेणती । परब्रह्मरुप हे ॥२७॥
त्या समयी नामे दिगंबर । वृत्तीने केवळ जे शंकर ।
तेव्हा तयांचा अवतार । सोलापुरी जाहला ॥२८॥
ते जाणोनी अंतरखूण । स्वामींसी मीं मानिती ईश्वरासमान ।
परी दुसरे अज्ञ जन । वेडा म्हणोनी लेखिती ॥२९॥
दर्शना येता दिगंबर । लीलाविग्रही यतिवर्य ।
कंबरेवरी ठेवूनी कर । दर्शन देती तयासी ॥३०॥
अमृतासमान पुढे कथा । ऐकता पा वन श्रोता वक्ता ।
स्वामी समर्थ वदविता । ज्यांची सत्ता सर्वत्र ॥३१॥
अहो हे स्वामी चरित्र । भरला असे क्षिरसागर ।
मुक्त करोनी श्रवणद्वार । प्राशन करा श्रोते हो ॥३२॥
तुम्हा नसावा येथे वीट । सर्वदा सेवावे आकंठ ।
भवभयाचे अरिष्ट । तेणे चुके विष्णू म्हणे ॥३३॥
इति श्री स्वामी चरित्र सारामृत । नाना प्राकृत कथा संमत ।
आनंदे भक्त परिसोत । द्वितीयोऽध्याय गोड हा ॥३४॥
॥ श्रीस्वामीचरणार्पणमस्तु ॥ श्रीमस्तु शुभंभवती ॥
